Recensie Theo Nijland


Maarten heeft de pijp terecht aan Theo gegeven

Theo Nijland met de voorstelling
Desalniettemin

Gezien op: 18-10-2016 De Kleine Komedie Amsterdam

Ik begon dit stukje eerst met "het grote publiek kent Theo Nijland van...". Maar daar ging het meteen al mis. Want het grote publiek ként Theo Nijland helemaal niet. Nijland komt namelijk niet wekelijks op de buis, schuift niet aan bij talkshows of quiz-jes, is geen onderdeel van een bekende groep - tenminste als je het onvolprezen gelegenheidsviertal De bende van vier (dat nooit meer zal zijn) niet meetelt - en heeft geen Oudejaarsconference op zijn naam staan. Dus dat het grote publiek hem niet kent, is op zich niet eens zo heel vreemd. Maar wel eeuwig zonde. Want Nijland is een taalkunstenaar pur sang, om van zijn muziek nog maar te zwijgen. Wat een pareltjes levert deze man af, en dat met vrijwel íeder lied! En in een kleine en intieme setting, zoals de zaal van de Amsterdamse Kleine Komedie, komen deze pareltjes mooi tot hun recht.

En vleugel en een microfoon, meer heeft Theo Nijland niet nodig om te doen wat hij het best doet: liedjes zingen. En dat doet hij schijnbaar zonder enige moeite. Was hij twee dagen ervoor bij de laatste try-out van deze voorstelling in het sfeervolle theatertje PePijn in Den Haag bij vlagen nog niet zo tekstvast, bij de première is daar niets meer van te merken (behalve bij de toegift, maar dat is hem vergeven want het is niet voor niets een toegift).

Een bezoek aan Theo Nijland zal je geen buikpijn of kramp in de kaken bezorgen, maar wel een prettig soort hartzeer. Soms is het kennelijk ook fijn om jezelf binnenstebuiten te keren. Of sterker nog: om ronduit erkenning te zoeken - en te vinden - voor de eigen diep weggestopte inborst. Hoe lekker is het immers om (al was het maar voor jezelf) toe te staan dat je een oordeel mág hebben. Over jezelf, over anderen. En al beweert hij zelf vanaf het begin van de voorstelling stellig van niet, Nijland hééft een oordeel. Alle thema's van de huidige maatschappij (vluchtelingen, homo's) komen voorbij. Maar hij verstaat de kunst om ze in alle rust te laten landen, waar we er in de jachtige waan van de dag zo vluchtig aan voorbij gaan.

Met zijn liedjes en kleine woord-tovenarijtjes toont Nijland op subtiele wijze hoe serieus wij mensen onszelf wel niet nemen. En meer nog dan om de tekst, gaat het vaak om wat er níet wordt gezegd. Tussen de regels door leidt de insinuatie een geheel eigen leven. Het schuurt en spreekt onbewust, maar heel bedoeld, diepere lagen aan. Ook díe laag die zich normaliter niet eenvoudig of graag laat aanspreken. Één van de liedjes eindigt met de tekst "daar heb ik over nagedacht", maar het staat buiten kijf dat Nijland dat ook vrij grondig heft gedaan over alle andere teksten.

Theo Nijland heeft hij alles in zich om groter te zijn dan hij is: tekstdichter, muzikant, cabaretier en fascistische tuinman. Waarom is deze man desalniettemin niet bekend bij het grote publiek? Onbegrijpelijk!

Marnix Langeveld