Cabaretrecensie
Recensie Dolf Jansen
Beloftes maken, inlossen en breken
Dolf Jansen met de voorstelling
Oudejaars 2019
Gezien op: 11-12-2019 Parktheater Eindhoven
Bij elkaar opgeteld is Dolf Jansen als maker inmiddels betrokken geweest bij maar liefst dertig oudjaarsconferences. Die mijlpaal blijft in zijn huidige voorstelling beslist niet onopgemerkt. Op de achterwand is uitvergrote confetti in allerlei vrolijke kleuren afgebeeld, terwijl op het podium een stoel staat met daarop een tekstbordje dat het publiek wijst op zijn jubileum. Ondanks dat zijn decor anders doet vermoeden, vertelt Jansen vrijwel direct, met de nodige zelfspot, dat hij toch wel had gehoopt op wat meer media-aandacht voor zijn cabareteske duurprestatie: “Als Youp kucht, dan is Nederland daar weken van in de ban, maar niemand kijkt om naar wat ik neerzet.”
Op de website van de cabaretier staat geschreven dat deze oudejaarsconference een andere signatuur kent dan voorgaande edities: “Geen moraal, laat staan –isme, geen preek voor eigen of andermans parochie, maar zo goed als pure stand-upcomedy: heel veel grappen, poëzie die voorbij is voordat u doorheeft dat het rijmt, improvisatie tot aan de grenzen van het betamelijke. En dan nog wat meer grappen, tot ze op zijn, of u op bent.” Na afloop van de voorstelling blijft het echter onduidelijk of deze beloftes ironisch bedoeld zijn, wat vooral komt doordat Jansen ze niet allemaal inlost.
Het programma heeft inderdaad veel meer weg van stand-upcomedy dan van een traditionele cabaretshow, met name omdat het weinig structuur kent en veel losstaande grappen (over het afgelopen jaar) bevat: Jansen heeft het binnen minder dan vijf minuten over Klaas Dijkhoff en diens kledingadviseur, over een onderzoek van MIT waaruit blijkt dat ‘hipsters’ erg op elkaar lijken en over de ontmoeting tussen de Saoedische kroonprins Bin Salman en koningin Máxima, die haar ‘collega’ destijds begripvol toesprak, aldus Jansen: “Wij kampten vroeger in Argentinië ook al met kritische journalisten.”
Daarnaast bevat de show zoals beloofd ook improvisatie. Zo noemt hij Volodymyr Zelensky, komiek én president van Oekraïne, een inspiratiebron, waarna hij het publiek vraagt voor welke Nederlandse cabaretier zo’n rol zou zijn weggelegd. Na enkele suggesties vanuit de zaal, stelt Jansen voor om Herman Finkers naar voren te schuiven: “Een poëtisch staatshoofd, dat is een signaal aan de wereld.” Toch komt hij daar niet veel later op terug, waarna hij zichzelf kandideert, “maar wel parttime”, zegt Jansen. Hoewel deze scène best geestig is, doet hij bovenal erg denken aan ‘Met alle respect’ (2011) van Theo Maassen, die ook aangaf in deeltijd de baas van Nederland te willen zijn: “Laat mij het maar doen, ik heb nog wel een gaatje vrij, dan stop ik op maandagavond wel met badmintonnen.”
Precies op dit beoordelingscriterium schiet de oudjaarsconference van Jansen tekort: zijn programma voelt als geheel niet bijster origineel aan, terwijl hij op zijn website een tegenovergestelde belofte maakt. Met name tegen het einde van zijn voorstelling komt deze discrepantie het sterkst naar voren. Dan noemt hij Thierry Baudet een narcist, zijn jongeren die deelnemen aan klimaatprotesten heiligen, staat “elke boom symbool voor wat wij nodig hebben” en is Trump een tergende debiel omdat hij Groenland wil kopen: ondanks dat hij dergelijke constateringen geregeld met humor weten te brengen, zijn we inmiddels wel bekend met de moralistische visie van de parochie Jansen.
Niettemin komt de theatermaker tijdens één scène ten zeerste na wat hij het publiek voorafgaand heeft beloofd. Hij draagt dan een poëtische tekst voor: “Dit gaat over de man in de war: stoer en onzeker. […] De man weet de weg en de vrouw waarheen, dat is de tragiek.” Een fijngevoelig gedicht met filosofische bespiegelingen, waarin Jansen zijn blik op het afgelopen jaar en de tijdgeest in het bijzonder fraai uiteenzet, zonder daarbij (zoals was beloofd) met zijn welbekende vingertje te zwaaien: dit zou het perfecte slot zijn van zijn oudjaarsconference. Jammer genoeg duurt de voorstelling hierna nog twintig minuten. Wat dat betreft komt Jansen nog een belofte na: “En dan nog wat meer grappen, tot ze op zijn, of u op bent.”
Mark Coelen
Deze pagina is onderdeel van de website www.cabaret.nl.
De cabaret-database van Nederland.
Een actueel overzicht van cabaret, kleinkunst en stand-up comedy.
Kijk op cabaretmatch.nl voor meer informatie over theater op maat, cabaret op maat of een muziekoptreden voor een congres, symposium of feest op maat.