Recensie Jasper van Kuijk
Van Kuijk prikt tv-bubbel behendig door

Jasper van Kuijk met de voorstelling
't Kan Nie Op

Gezien op: 19-05-2012 Theater Dakota, Den Haag

Jasper van Kuijk mist het testbeeld op televisie en windt zich op over de onophoudelijke stroom van lege nieuwsberichten en de overige ‘bagger’ op zijn 57 tv-kanalen. In ‘’t Kan Nie Op’ heeft hij huisarrest voor onbepaalde tijd na het sturen van een dreigbrief, of in zijn ogen een ‘klacht’, aan de hoofdredacteur van Het Journaal. Verzet tegen een massaverschijnsel is altijd dankbaar, maar een bevrijdende uitweg biedt Van Kuijk de kijkerskudde niet.

Het zal niemand vreemd zijn: de haat-liefde verhouding met kijkcijferhits. Van Kuijk weet programma’s als ‘The Voice of Holland’ en ‘Oh Oh Cherso’ genadeloos uit te hollen tot lege hulzen. En toch behoren hij en wij tot het miljoenenpubliek van dezelfde foute formats. De schets van deze menselijke eenvoud geeft een prettig ongemakkelijk gevoel. En de invalshoek is mooi rond nu Van Kuijk, aan huis gekluisterd, niets anders kan dan televisie kijken.

De vergankelijkheid van televisie als thema is tegelijkertijd een vloek en een zegen voor Van Kuijk. De eindeloze reeks voorbeelden van vergezochte en commerciële tv-formats is net zo vermakelijk als de programma’s zelf. Maar de vluchtigheid van de vele reality- en talentenprogramma’s en nieuwsitems maakt diezelfde voorbeelden al snel achterhaald. Big Brother en zelfs de ramp in Japan hebben al plaatsgemaakt voor nieuwe hypes.

Toch staan de onderwerpen vaak in dienst van het punt dat Van Kuijk wil maken. Zo legt hij rustig en geraffineerd uit waarom diezelfde ramp in Japan is mislukt als tv-format terwijl de aardbeving in Haïti wel een regelrechte hit was. De afwisseling van bijna maniakale verontwaardiging, smeulende kalmte en relativerende liedjes geven het programma een intrigerende dynamiek. Al leidt deze lijn dan weer niet tot een verpletterende eindgedachte.

Van Kuijk houdt de tv-kijker een spiegel voor en doet dat goed. Zeker als hij de tv-taferelen doortrekt naar de maatschappij. Of zich afvraagt waarom het nieuws niets nieuws meer mag bevatten en vooral begrijpelijk moet zijn. Ontnuchterend. Al zou het effect van al deze opwinding nog groter zijn met een veelzeggende helikopterview of de vurige inhoud van de dreigbrief. Zodat de baggerkijker voortaan net iets minder comfortabel aan het zappen slaat.

Lieke van den Brink