Fotograaf:
Jaap Reedijk

Recensie Eva Crutzen


Raken en Schampen

Eva Crutzen met de voorstelling
Opslaan Als


Gezien op: 03-02-2018 Diligentia Den Haag

Als meisje uit de provincie dat veel meer aan België dan aan Nederland doet denken, verhuisde Eva Crutzen (1987) in 2005 met een VWO-diploma op zak van Maastricht naar Amsterdam, om aldaar te studeren aan de Frank Sanders Akademie. Die school leidt uitvoerende musicalacteurs op en leert ze hoe zij een musical kunnen maken en produceren. Na het zien van haar derde avondvullende programma ‘Opslaan Als’ lijkt haar achtergrond een onvermijdelijke kwestie; zowel inhoudelijk als technisch.

De voorstelling gaat over herinneringen en welke daarvan al dan niet belangrijk zijn om te onthouden. Waarom onthoud je niet alleen mooie herinneringen aan je overleden moeder maar is er in je hersenen ook plaats voor de nare herinneringen omtrent een verbroken liefdesrelatie? En, als zo’n vervelende gedachte zich aanwendt, wat doe je dan?

Die vraag beantwoordt Crutzen onder andere als Isabel, een Limburgse spirituele mindfulness-instructrice. En dat is meteen het beste stuk van haar optreden. Isabel is bovenal eerlijk over haar sterrenbeeld – “Ik ben een Steenbok” – en geeft geheel in de thematiek van de voorstelling een cursus genaamd: ‘Een schoon bureaublad: herprogrammering van je brein’. Dat stuk doet denken aan het televisiewerk van Crutzen voor het programma ‘Klikbeet’, waar ze fitgirls, therapeuten, vloggers en andere hedendaagse culturele uitingen ridiculiseert. Zowel op het podium als op film doet ze dat meestal voortreffelijk.

Goed, Crutzen is geen maatschappijkritische en moraliserende cabaretier zoals Freek de Jonge, maar wie te paard gaat en de lans trekt moet raak steken en niet schampen. En zijdelings raken, dat overkomt haar af en toe, onder meer als zij een gesprek tussen twee Amerikaanse meisjes bespot. Het spel is dan groots, maar de typering stopt bij het feit dat Amerikanen oppervlakkig vriendelijk zijn en ongeacht de mededeling toch wel stellen: “So amazing!” Dat is niet zo vernieuwend. Wanneer Crutzen even later een zeer geloofwaardig Rotterdams accent opzet schampt ze wederom de clou: haar stemtalent is dan fascinerend, maar waarom een opwindpoppetje (dat ze imiteert) een Rotterdams accent heeft, dat is onduidelijk. Wellicht ogen veel handelingen wel lolliger met een gek stemmetje erbij.

Halverwege de voorstelling lijkt het programma een reflectie op het leven te worden. Ouders in hun midlifecrisis dienen jongeren (pubers) in hun eerste identiteitscrisis op te voeden, wat onontkoombaar misgaat, want beiden zijn immers niet gelukkig met zichzelf: op je vijftiende (puber) heb je beginnende borsten en op je vijfenveertigste heb je eindigende borsten (midlifecrisis). Op die momenten raakt Crutzen de clou in de roos.

Wanneer zij echter haar betoog vervolgt en stelt dat ieders partner toch wel erg veel op zijn of haar vader of moeder lijkt, wat daarna niet wordt uitgewerkt, dan onderstreept zij slechts iets dat Sigmund Freud ooit beweerde en is Crutzen weer aan het schampen geslagen: het idee van een interessante stelling is dat deze wordt uitgewerkt waardoor een nieuwe clou ontstaat, anders wordt slechts herhaald wat we al wisten.

Op driekwart van de voorstelling wordt het duidelijk dat het programma niet een reflectie op het leven, niet haar reflectie op het leven, maar haar reflectie op haar leven is. Crutzen besteedt de nodige tijd aan haar liefdesverdriet en bespreekt iets te uitvoerig de herinneringen aan een ontmoeting met haar ex die openbaart met een nieuwe dame te slapen. Die herinneringen zijn wel herkenbaar, maar ook heel erg vrouwelijk, want diep vanbinnen had ze de hoop dat haar ex met een minder leuke dame zou zijn dan zijzelf.

Helaas moest ze toegeven dat haar ex voortaan gaat met een sympathieke Belgische jazzmuzikante. Een ontboezeming die haar enerzijds dan wel weer siert, maar anderzijds ook weer niet. Een aimabele Vlaamse artieste is wellicht jaloersmakend, maar ook wel cool, en stel nu eens dat je moeten bekennen dat je ex voortaan met een heroïneverslaafde straatprostituee door het leven gaat, dan geeft dat jouw liefdesgeschiedenis onbedoeld wel een merkwaardig randje; daar zwijg je dan dus liever over.

Had ze ons maar wat meer over haar jong overleden moeder die van jazz hield verteld, waarmee ze vrij vluchtig de voorstelling beëindigde: dat soort gedachtes zijn nimmer pathetisch. Dat kon misschien wel niet, dacht Crutzen, omdat ze daar naar eigen zeggen weinig herinneringen aan heeft. En wellicht was dat wel de gedachte vanuit waar ze haar programma opbouwde, maar, toch oogt het interessanter om die beperkte verzameling uit te werken dan vijftien minuten in te gaan op een mislukte relatie tijdens je twintigerjaren en het quasi-rancuneuze liefdesverdriet dat daaruit volgde.

Vele recensenten gaven Crutzen reeds talloze sterren en veren. Ook is ze geliefd bij de bühne, want in 2012 won ze de publieksprijs op het Wim Sonneveld Concours. Die bewondering is in zekere zin terecht: haar liedjes met beat (en ondersteunt door visuele effecten) alsmede haar acteerwerk, stemtalent en een aantal sketches zijn van hoge kwaliteit. Maar, af en toe is zij slordig en schampt ze de clou slechts. Dat is zonde: een getalenteerde dame als Crutzen moet geen genoegen nemen met een ruim voldoende maar met goed.



Mark Coelen




Deze pagina is onderdeel van de website www.cabaret.nl.
De cabaret-database van Nederland.
Een actueel overzicht van cabaret, kleinkunst en stand-up comedy.
 
Kijk op cabaretmatch.nl voor meer informatie over theater op maat, cabaret op maat of een muziekoptreden voor een congres, symposium of feest op maat.