Recensie Leids Cabaret Festival
Pieken en dalen bij 1ste voorronde Leids Cabaret Festival

Leids Cabaret Festival met de voorstelling
1ste voorronde Leids Cabaret Festival

Gezien op: 07-02-2011 De Leidse Schouwburg

In een goed gevulde, maar niet uitverkochte Leidse Schouwburg is maandag de 33ste editie van het Leids Cabaret Festival is van start gegaan. Acht cabaretacts strijden in twee voorronden om een felbegeerde plek in de finale komende zaterdag. Na de eerste voorronde lijkt het geen sterke editie, maar wat niet is kan nog komen.


Het duo Rauw Spul mocht het festival openen. Het is een ondankbare taak de relatief koude zaal snel mee te krijgen, maar daarin slaagden Kay de Jong en Menso Kuik redelijk. Rauw Spul maakt de naam van het duo helemaal waar, de voorstelling is behoorlijk rauw in alles. Ze openen met een vette filmtrailer voorzien van een hoop rook en tamtam. Daarna ontrolt zich vooral een fysiek schouwspel, waarbij Kay en Menso elkaar voortdurend aan het bevechten zijn. Voorzien van integraalhelmen met honkbalknuppels slaan ze lekker op elkaar in. Dat kunstje herhaalt zich daarna echter wel erg vaak, met een koffieschoteltje en een taartschep, een scène met vechtkreten uit een stripboek op opsteekborden, een jukebox met “kutmuziek” van Acda en de Munnik (overigens erg grappig uitgevoerd) en uiteindelijk gaan ze elkaar met ontbloot bovenlijf te lijf gewapend met gootsteenploppers en een pan. Tussen al het fysieke geweld zitten een paar dialogen waarbij ze het onderlinge gevecht gewoon in woorden voortzetten. De lijn van de voorstelling gaat over hun vaders die niks waren. Dus hebben ze er zelf maar één verzonnen. Dat thema wordt verder niet erg uitgediept. De voorstelling wordt met vaart gespeeld en de vele geluidseffectjes doen doeltreffend hun werk tijdens alle fysieke confrontaties. Zonder echt hilarisch te worden, scoort het duo een krachtig en gemeend slotapplaus. Dit duo sneuvelde overigens twee weken geleden tijdens de auditie van het Griffioen Kleinkunst Festival en haalde daar de laatste 10 niet.


Na Rauw Spul is het de beurt aan de Vlaming Lennaert Maes om zijn visitekaartje af te geven en dat deed hij met verve. Hij is nog geen drie minuten bezig of je weet al dat hier de eerste finalist zich heeft aangediend. Met onwaarschijnlijk gemak wint hij de zaal in een paar tellen om zijn vingers. Hij heeft niet meer nodig dan zichzelf, een gitaar en een podiumgebruik van 1 vierkante meter. Daarmee brengt Lennaert alles terug tot eenvoud en essentie. Lennaert is een liedjes zanger in het genre Katinka Polderman en Jeroen van Merwijk. Zijn liedjes zijn kort en bondig geformuleerd, geen woord te veel, eenvoudig rijm, veel verrassende wendingen en altijd een verrassende clou. De liedjes zijn knap opgebouwd, net als zijn programma trouwens, de cirkel maakt hij in enkele zinnen volledig vierkant met licht Vlaams absurdisme als voornaamste handelsmerk. Zijn Vlaamse tongval en de gekke Vlaamse woorden geven Lennaert ook nog eens een straatlengte voorsprong op zijn Nederlandse collega’s. Hij brengt in zijn liedje naar eigen zeggen voorvallen uit zijn bestaan. En of hij nou zingt over het onverwacht kussen van een meisje met een hond in een park, zijn eigen invulling geeft aan Bruce Springsteens, “57 Channels And Nothin' On”, spijt betuigt aan zijn lief of in heuse country de opblaaspop “Blow Linda” bezingt, Lennaert overtuigt in alles wat hij doet. Met een cursus Vlaams als meezinger sluit hij zijn optreden in stijl af. Alle onderwerpen uit zijn programma pakt hij nog een keer terug, inclusief het publiek. De zaal eet uit zijn hand. Lennaert Maes is overigens al lang bezig met cabaret. In 2005 won hij al onder de naam Lenny het festival Cabaretesk en stond hij in de finale van Cameretten. Twee weken geleden bereikte hij ook de halve finale van het Griffioen Kleinkunst festival, die finale is in april.


Na de pauze zakt het niveau van het festival helaas behoorlijk weg. De Vlaamse Hanne Backer opent met een intrigerend podiumbeeld, drie stapels autobanden. Uit de middelste stapel steken twee benen omhoog. Onder lekkere niets-aan-de-hand-Jazz-muziek beginnen de voeten langzaam een soort ballet op te voeren. De opening duurt echter veel te lang. Als de banden uiteindelijk, voorspelbaar omvallen en Hanne begint te praten is ze haar publiek eigenlijk al kwijt. In een slepend traag tempo vertelt Hanne vervolgens haar verhaal. Ondertussen stuntelt ze met de autobanden om haar romp. Ze blijkt niets meer aan te hebben dan alleen een rood slipje. Al snel is het natuurlijk erg moeilijk om borsten bedekt te houden. En terwijl ze haar verhaal doorvertelt probeert ze zich stuntelig, in een poging niet al te veel van haar borsten bloot te geven, met één hand aan te kleden. Haar andere hand moet de autobanden en haar borsten in bedwang houden en dat blijkt een onmogelijke opgave. Een op zich leuk gevonden act die hilarisch zou kunnen werken, maar in deze uitvoering vooral de aandacht afleidt van haar verhaal, zonder dat het grappig wordt. Hanne vertelt een onduidelijk verhaal over een soort gijzeling in een auto door een vieze man die haar “poesje” wil zien en ze moet hem pijpen waarbij ze in zijn fluit bijt. Ze probeert haar verhaal nog een literaire wending te geven door Jean Paul Sartre te citeren ”niet in afzondering zullen wij onszelf ontdekken maar onderweg”. Het schurkt gevaarlijk aan tegen quasi intellectuele interessantdoenerij. De functie en het waarom van haar verhaal en het citaat van Sartreis wordt niet duidelijk. Als ze vervolgens in het liedje ‘huilen helpt niet’ door vier zinnen ongeveer twintig keer te herhalen nog eens dik twee minuten weet te vullen, is ze de zaal helemaal kwijt. Aan het eind van de voorstelling tovert ze nog een levend konijn uit een stapel autobanden, wat ze zo liefdeloos weet vast te houden dat er enkele kreten van afgrijzen door de zaal gaan.


Snel verder met de laatste kandidaat Bas Bonthuis. Bas opent zittend achter een laptop waarop hij een liedje aan het schrijven is. Dan begint het apparaat opeens vervaarlijk te bliepen. De voor windowsgebruikers bekende en zo gehate geluidjes waarmee Bill Gates zijn fortuin heeft verdiend. Uiteindelijk ontaart dat in een kakofonie van alarmen en sirenes waar maar één noodrem voor is: Control Alt Delete, wat dan ook de titel van zijn voorstelling is. Na die opening vertelt Bas ons dat hij zich bezighoudt met grootse vraagstukken. Hij strooit grapjes rond over uiteenlopende onderwerpen die hij vooral ontleent aan de actualiteit. De grappen variëren van sterke one-liners tot hemeltergend slecht. Je moet toch op je klompen kunnen aanvoelen dat je in het Rutte-tijdperk echt niet meer kan aankomen met Balkenende-Harry Potter-grappen. Maar Bas maakt ze allemaal. Hij lijkt of Bas (nog) geen onderscheid kan maken in zijn materiaal. Niet alles wat je bedenkt is ook geschikt om op een zaal los te laten. Toch heeft Bas onmiskenbaar schrijftalent. Alleen is dat talent nog niet gekoppeld aan kritische zelfreflectie. Als je je aan totaal afgekloven onderwerpen als Geert Wilders waagt, moet je verdomd origineel en sterk uit de hoek kunnen komen. Daarnaast ontbeert hij de nodige spelervaring. Het komt allemaal wel erg beginnend over. Een goede regisseur zou wonderen kunnen doen. Maar blijkbaar hebben de regisseurs van het workshopweekend geen vat op hem gekregen. Hij stuitert over het podium en weet zijn van de hak op de tak onderwerpen geen richting en onderlaag mee te geven. Daardoor blijft het hangen bij een wel aardig optreden, maar er zou meer in deze jongen kunnen zitten. Hij is de enige die op een paar oneliners een open doekje weet te scoren. Hij is ook de enige op deze avond die je kan betrappen op enig engagement. Toch kan je je afvragen of Bas ooit grote namen in zijn genre als Javier Guzman, Dolf Jansen, Guido Weijers en Sjaak Bral naar de kroon kan steken. Uiteindelijk gaat het in dit genre niet alleen om hoe grappig je bent, maar vooral om wat je ermee wilt vertellen en hoe je dat verpakt. Bas deed ook mee aan het Amsterdams Kleinkunst Festival 2011 (finale in april) maar haalde daar de laatste zes niet.


Het is te hopen dat er op de tweede voorronde nog twee finalisten gaan opstaan. Er is nog een halve finale waarbij de kandidaten kunnen groeien in het festival. Als dat niet gebeurt, zou deze editie weleens de geschiedenis in kunnen gaan als in de breedte een mager jaar.

Tim van der Sluijs